Komu rezygnację powinien zlożyć odchodzacy członek zarządu?

Po rozpoznaniu sprawy SN stwierdził, że: 

Oświadczenie członka zarządu spółki kapitałowej o rezygnacji z tej funkcji jest składane - z wyjątkiem przewidzianym w art. 210 § 2 i art. 379 § 2 k.s.h. - spółce reprezentowanej w tym zakresie zgodnie z art. 205 § 2 lub 373 § 2 k.s.h.

Poniżej kilka tez z uzasadnienia:   

Mandat członka zarządu sp. z o.o. wygasa m.in. wskutek rezygnacji. Do złożenia rezygnacji przez członka zarządu sp. z o.o. stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu zlecenia przez przyjmującego zlecenie. Analogicznie sytuacja prezentuje się w spółce akcyjnej.

Przyjmujący zlecenie może umowę zlecenia wypowiedzieć w każdym czasie. Wskutek rezygnacji następuje wygaśnięcie stosunku organizacyjnego, powstałego między spółką kapitałową a osobą powołaną w skład zarządu. Jest to zatem jednostronna czynność prawna osoby powołanej w skład zarządu. Tym samym zgoda spółki na rezygnację nie jest wymagana.

Ponieważ wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, oświadczenie w zasadzie może być wyrażone w dowolnej formie. Ze względów praktycznych, dowodowych, a także wynikających z konieczności złożenia wniosku o wpis zmiany w składzie zarządu w rejestrze, zasadne jest dokonanie tego w formie pisemnej.

Wyjątek stanowi spółka z o.o., gdy wspólnik, któremu przysługują wszystkie udziały lub który jest jedynym wspólnikiem, a udziały przysługują jemu i spółce, pełni zarazem funkcję jednoosobowego zarządu. Czynność prawna między tym wspólnikiem a reprezentowaną przez niego spółką wymaga formy aktu notarialnego. Analogiczna sytuacja zachodzi w spółce akcyjnej.

Poza przypadkami wskazanymi w art. 210 § 2 lub art. 379 § 2 k.s.h. wymagane jest złożenie oświadczenia innej oznaczonej osobie, której, oprócz składającego, mają dotyczyć skutki prawne składanego oświadczenia. Osobą tą jest spółka, z której zarządu występuje składający oświadczenie. W związku z tym oświadczenie o rezygnacji z członkostwa zarządu spółki kapitałowej wymaga złożenia tej spółce. Ma to znaczenie dla skutku, a tym samym dla ustalenia jego konsekwencji, w tym w szczególności konsekwencji wiążących się z reprezentacją spółki w obrocie prawnym. Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła się ona zapoznać z jego treścią bez szczególnych nakładów i starań. Zakłada to uwzględnienie przez składającego oświadczenie woli adresu osoby, do której oświadczenie to jest kierowane, podanego przez nią wyraźnie lub w sposób dorozumiany. Może to być w szczególności adres zamieszkania tej osoby, jej pobytu, siedziby, biura, a także numer skrytki pocztowej, faksu, telefonu, poczty elektronicznej; przy bezpośrednim komunikowaniu się - również miejsce, w którym składający oświadczenie woli i adresat oświadczenia woli znajdują się w danej chwili. Wskazanie adresu (miejsca złożenia) może dotyczyć tylko składania oznaczonych oświadczeń.

Jeżeli pod rygorem nieważności wymaga się w stosunku do danego oświadczenia woli składanego innej osobie zachowania formy szczególnej w postaci pisma, konieczne jest złożenie adresatowi oryginału pisma. Oświadczenie woli skierowane do innej osoby dojdzie zatem do skutku, gdy trafi pod właściwy adres, choćby osoba, do której jest skierowane, nie zapoznała się z jego treścią. Oświadczenie woli w postaci elektronicznej dokonywane on line zostaje złożone z chwilą jego przejścia do systemu informatycznego prowadzonego i kontrolowanego przez odbiorcę, to jest w chwili przyjęcia oświadczenia przez serwer odbiorcy i zarejestrowania na nim odpowiednich danych. Dopuszczalne jest określenie przez strony w umowie innej chwili dojścia do skutku składanych sobie wzajemnie oświadczeń woli. Wobec tego, że osoba prawna działa przez swoje organy oświadczenie woli skierowane do osoby prawnej, dojdzie do skutku w szczególności wtedy, gdy dotrze pod odpowiedni adres i osoby pełniące funkcję właściwego organu osoby prawnej uzyskają w zwykłym toku czynności możliwość zapoznania się z treścią tego oświadczenia. Nie jest wyłączone reprezentowanie w tym zakresie osoby prawnej także przez jej pełnomocnika. Jeżeli osoba prawna nie ma organu właściwego do jej reprezentowania ani odpowiednio umocowanego przedstawiciela, nie jest już jednak możliwe składanie jej oświadczeń woli ze skutkiem prawnym.

Zarząd w spółce kapitałowej prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę. Kompetencja członków zarządu do reprezentowania spółki obejmuje zasadniczo wszystkie czynności. Wyjątek stanowi reprezentowania sp. z o.o. w umowie między tą spółką a członkiem zarządu radzie nadzorczej lub pełnomocnikowi powołanemu przez zgromadzenie wspólników. Podobnie w sp. a. w umowie między nią a członkiem zarządu reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą walnego zgromadzenia.

Podsumowując, oświadczenie członka zarządu spółki kapitałowej rezygnacji z tej funkcji jest składane co do zasady spółce. W zakresie dotyczącym rezygnacji członków zarządu spółkę kapitałową reprezentuje zarząd lub prokurent, także wtedy, gdy rezygnację składa członek zarządu jednoosobowego lub ostatni członek zarządu wieloosobowego albo gdy składają ją jednocześnie wszyscy członkowie zarządu wieloosobowego, a spółka nie ma prokurenta.

Oświadczenie doręczone na adres spółki dochodzi do skutku z chwilą uzyskania przez pozostałego członka zarządu lub prokurenta możliwości zapoznania się z treścią tego oświadczenia, a oświadczenie członka zarządu jednoosobowego lub ostatniego członka zarządu wieloosobowego albo wszystkich członków zarządu wieloosobowego rezygnujących jednocześnie  z chwilą doręczenia na adres spółki w sposób umożliwiający podjęcie niezbędnych działań związanych z rezygnacją.

Oświadczenie o rezygnacji z pełnienia funkcji w zarządzie powinno być zatem złożone na ręce innego członka zarządu lub prokurenta, zaś w przypadku złożenia rezygnacji przez jednego członka zarządu, lub ostatniego z członków zarządu wieloosobowego – przy braku prokurenta oświadczenie o rezygnacji dochodzi do skutku z momentem doręczenia oświadczenia na adres spółki w taki sposób, że może ona podjąć niezbędne kroki związane z tą rezygnacją.