Kto może złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?

Legitymacja do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku

Zgodnie z art. 1025 § 1 kodeksu cywilnego, sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Zatem wnioskodawca składając przedmiotowy wniosek do sądu, musi wykazać swój interes w stwierdzeniu przez uprawniony organ prawidłowego następstwa po spadkobiercy. Ta okoliczność powoduje, że może to być szerokie grono osób.

Kto konkretnie może złożyć przedmiotowy wniosek?

Jako przykłady osób uprawionych do złożenia tego wniosku, należy przede wszystkim wskazać:

1. spadkobierców ustawowych lub testamentowych zmarłego;
2. spadkobierców wyżej wymienionych osób, w przypadku ich śmierci przed uzyskaniem postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub też po odrzuceniu przez nich spadku;
3. osoba, na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny;
4. zapisobiercy zwykli oraz dalsi zapisobiercy;
5. uprawnieni do zachowku;
6. wierzyciele określonych podmiotów, czy to spadkodawcy, spadkobiercy lub zapisobiercy;
7. w stosunku do spadku podlegającego jurysdykcji sądu polskiego po osobie, która w chwili śmierci nie miała miejsca zamieszkania lub miejsca zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, sąd może wydać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku na wniosek polskiego przedstawicielstwa dyplomatycznego lub urzędu konsularnego (art. 1109 kodeksu postępowania cywilnego).

Wybrane przypadki z orzecznictwa

Legitymację do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku (art. 1025 § 1 k.c.) ma wierzyciel spadkobiercy lub spadku, np. jeśli chce prowadzić egzekucję z nieruchomości wchodzącej w skład spadku. Wniosek taki powinien zgodnie z art. 511 w zw. z art. 187 k.p.c. i art. 126 § 1 i 2 k.p.c. zawierać żądanie stwierdzenia nabycia spadku po określonym spadkodawcy, wykazanie interesu prawnego wnioskodawcy, ewentualne wskazanie osób zainteresowanych znanych wnioskodawcy oraz okoliczności uzasadniające właściwość miejscową sądu (tak: wyrok NSA z dnia 25 czerwca 2019 r. II OSK 958/17).

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 19 lutego 1981 r. (sygn. akt III CZP 2/81) wskazał, że „Osoba bliska najemcy dochodząca ustalenia, że wstąpiła w stosunek najmu po tym najemcy na podstawie art. 691 KC, jest uprawniona do wystąpienia o stwierdzenie nabycia spadku po wynajmującym”. W innej uchwale Sąd Najwyższy przyznał to uprawnienie współwłaścicielom nieruchomości w wypadku śmierci jednego z nich (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 1958 r., sygn. akt III CO 29/57).  Natomiast w postanowieniu z dnia 4 września 1969 r. sygn. akt I CR 422/69, Sąd Najwyższy stwierdził, że „Nie można z reguły wyłączyć uprawnienia do wszczęcia postępowania o stwierdzenie nabycia spadku bądź o uchylenie lub zmianę postanowienia wydanego w tym przedmiocie, ze strony osób które byłyby dopiero powołane do spadku po danym spadkodawcy, gdyby kto inny nie był spadkobiercą. Wspomniane osoby miałyby to uprawnienie przede wszystkim wtedy, gdyby same rościły prawa do danego spadku w charakterze spadkobierców. Miałyby to uprawnienie także wtedy, gdyby nie roszcząc własnych praw do spadku były zainteresowane, np. wobec wierzycieli spadku, w wykazaniu, że nie one, lecz kto inny jest spadkobiercą”.