Projekt ustawy o świadomym rodzicielstwie

W Sejmie ma być rozpatrywany projekt ustawy o świadomym rodzicielstwie, czyli - jak postanowił projektodawca - swobodzie odpowiedzialnego decydowania o posiadaniu dzieci, ich ilości oraz planowania ich narodzin w wybranych przez rodziców odstępach czasu. Projektodawca w uzasadnieniu twierdzi, że w związku z faktycznym zakazem przerywania ciąży od 1993 r. oraz powstaniem dużego podziemia aborcyjnego, celowe jest uregulowanie ustawowe tych zagadnień.

Co wprowadzi projekt?

W celu realizacji praw zapewnionych przez Konstytucję (prawo do godności, do zachowania prywatności, ochrona rodzicielstwa) projekt tworzy podstawę ich realizacji poprzez:

• zapewnienie dzieciom i młodzieży dostępu do wiedzy w zakresie świadomego rodzicielstwa, zdrowia i seksualności człowieka,
• umożliwienie dostępu do swobodnie wybranych środków antykoncepcyjnych, również osobom znajdującym się w trudnej sytuacji ekonomicznej,
• objęcie leczenia niepłodności ubezpieczeniem społecznym,
• zapewnienie kobietom w ciąży właściwej opieki medycznej, obejmującej również badania prenatalne oraz pomocy materialnej dla osób w trudnej sytuacji,
• stworzenie możliwości legalnego i bezpiecznego przerwania ciąży.

Odpowiedzialnymi za dostęp do świadczeń medycznych związanych ze świadomym rodzicielstwem zgodnych z najnowszą wiedzą medyczną są organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego właściwe do spraw ochrony zdrowia i polityki społecznej. Te same organy - właściwe do spraw zdrowia i polityki społecznej - mają obowiązek udzielać pomocy organizacjom pozarządowym w prowadzonych przez nie działaniach w zakresie świadomego rodzicielstwa i współdziałać z nimi.

Jaka pomoc dla kobiet w ciąży?

Projekt postanawia, iż organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego właściwe do spraw
ochrony zdrowia i polityki społecznej mają obowiązek zapewnić kobiecie w ciąży:

1. opiekę medyczną,
2. swobodny dostęp do badań prenatalnych oraz informacji o tych badaniach,
3. niezbędną pomoc materialną w okresie ciąży, porodu i po porodzie określoną w innych ustawach,
4. dostęp do szczegółowych informacji na temat przysługujących uprawnień, zasiłków i świadczeń oraz instytucji i organizacji pomagających w rozwiązywaniu problemów psychologicznych i społecznych, a także zajmujących się sprawami przysposobienia.
   

Projekt uprzywilejowuje także bardzo młode przyszłe matki, bowiem postanawia, iż na wniosek uczennicy w ciąży szkoła ma obowiązek udzielić jej urlopu oraz innej pomocy niezbędnej do ukończenia przez nią edukacji, w miarę możliwości nie powodując opóźnień w zaliczaniu przedmiotów. Jeżeli ciąża, poród lub połóg powoduje niemożliwość zaliczenia w terminie egzaminów ważnych dla ciągłości nauki, szkoła zobowiązana jest do wyznaczenia dodatkowego terminu egzaminu dogodnego dla uczennicy, w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy.

Czy w szkołach pojawi się przedmiot „wychowanie seksualne”?

I tak, i nie. Projekt przewiduje wprowadzenie do programów nauczania szkolnego przedmiot "Wiedza o seksualności człowieka" - choć zmieniona nazwa, zagadnienia do omówienia zapewne już znane. Przedmiot ten ma być dostosowany do wieku, zdolności percepcyjnych oraz potrzeb uczniów i ma obowiązywać od pierwszej klasy szkoły podstawowej. Treści programowe ”Wiedzy o seksualności człowieka” obejmować mają informacje na temat praw w zakresie świadomego rodzicielstwa oraz seksualności człowieka, w tym sposobów zabezpieczenia się przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, w szczególności HP//AIDS oraz metod i środków zapobiegania ciąży. Treści te powinny uwzględniać także edukację w zakresie zabezpieczania się przed nadużyciami seksualnymi, kształtowania wolnych od przemocy, partnerskich relacji między kobietami i mężczyznami oraz odpowiedzialnego rodzicielstwa.

Co nowego w sprawie dostępności przerywania ciąży?

Projekt postanawia, że to organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego właściwe do spraw zdrowia i polityki społecznej mają obowiązek zapewnić dostępność metod i środków zapobiegania ciąży, a osobom korzystającym z pomocy społecznej środki te mają obowiązek zapewnić nieodpłatnie. Poza powyższym projekt narzuca obowiązek na organy samorządu terytorialnego stworzenia na szczeblu powiatu placówek prowadzących poradnictwo i świadczenia z zakresu świadomego rodzicielstwa.

Kto zapłaci za leczenie bezpłodności?

Nowością w naszym kraju byłoby przyjęcie tej części projektowanej ustawy.

Zgodnie z jej artykułem 8 leczenie niepłodności miałoby zostać objęte ubezpieczeniem społecznym. Polegałoby to na możliwości skorzystania z nieodpłatnych świadczeń medycznych z zakresu wspomaganej prokreacji w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej lub w zakładzie o zakontraktowanych usługach ginekologiczno, nie więcej jednak, niż do trzech cyklów leczenia.

Czy aborcja będzie dozwolona?

Projekt pozwala na przerwanie ciąży, jednak do określonego momentu jego zaawansowania. Zgodnie z projektowanymi przepisami kobieta miałaby prawo do przerwania ciąży podczas pierwszych 12 tygodni jej trwania. Tu projekt nie obwarował tego dodatkowymi warunkami. Po tym czasie przerwanie ciąży byłoby możliwe, jeżeli:

1. kontynuowanie ciąży zagraża życiu kobiety lub może wpłynąć na pogorszenie stanu jej zdrowia,
2. występuje prawdopodobieństwo ciężkiego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu (przerwanie ciąży jest dopuszczalne do chwili osiągnięcia przez płód zdolności do samodzielnego życia poza organizmem kobiety),
3. ciąża jest następstwem czynu zabronionego (przerwanie ciąży jest dopuszczalne do chwili osiągnięcia przez płód zdolności do samodzielnego życia poza organizmem kobiety)

oraz po tym, jak kobieta otrzyma rzetelną informację medyczną w zakresie dotyczącym powyższych warunków.

Co do zasady projekt wprowadza warunek, zgodnie z którym przerwanie ciąży przeprowadza się w możliwie najwcześniejszym jej stadium, zgodnie z aktualnym stanem wiedzy medycznej, w tym również metodami farmakologicznymi.

Co do zasady, dla osoby objętej ubezpieczeniem społecznym lub uprawnionej do bezpłatnej opieki medycznej na podstawie odrębnych przepisów przerwania ciąży w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej lub w zakładzie o zakontraktowanych usługach ginekologiczno-położniczych jest bezpłatne.

Czy lekarz będzie mógł odmówić wykonania zabiegu przerwania ciąży?

Projekt stanowi także, iż prawo lekarza oraz innej osoby z personelu medycznego do powstrzymania się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem nie obejmuje prawa do odmowy świadczeń służących zapobieganiu ciąży.

Lekarz może skorzystać z prawa do powstrzymania się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem pod warunkiem, że odmowa wykonania takich świadczeń dotyczy wszystkich form wykonywania zawodu lekarza i zostanie zgłoszona na piśmie kierownikowi zakładu opieki zdrowotnej, w którym jest zatrudniony lub organowi, który prowadzi rejestr indywidualnych praktyk lekarskich. Natomiast kierownik zakładu opieki zdrowotnej oraz organ prowadzący rejestr indywidualnych praktyk lekarskich powinien udostępnić osobom zainteresowanym informację na temat lekarzy korzystających z prawa do odmowy przerywania ciąży.

Istotnym novum jest możliwość otrzymania zadośćuczynienia dla osób pokrzywdzonych ujawnieniem tajemnicy zawodowej w sprawach dotyczących zapobiegania, przerywania ciąży, diagnostyki prenatalnej. Co do zasady bowiem osoby wykonujące czynności wynikające z ustawy są obowiązane do zachowania w tajemnicy wszystkich informacji, które uzyskały w związku z wykonywaniem tych czynności.

Projekt postanawia, iż ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży traci moc. Ustawa ta zaczęłaby obowiązywać po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia.

Źródło:

• Projekt ustawy zamieszczonej na stronach sejmowych, druk nr 3215.