Przepisy ratujące przedsiębiorców w kłopotach już wkrótce

29.7.2020

Coraz bliżej zmian w ramach Polityki Nowej Szansy

120 mln zł z budżetu rocznie przez 10 lat dla przedsiębiorców w kłopotach - taki będzie efekt ustawy dot. Polityki Nowej Szansy. Dzięki nowym przepisom przedsiębiorcy będą mogli również uzyskać ulgę na restrukturyzację niektórych należności publiczno-prawnych o szacunkowej wartości 50 mln zł rocznie.

Operatorem pomocy oferowanej przez ustawę będzie Agencja Rozwoju Przemysłu. Zasady udzielania wsparcia opierają się o Wytyczne Komisji Europejskiej dotyczące pomocy państwa na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw niefinansowych, które znajdują się w trudnej sytuacji.

Ustawę o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców podpisał już prezydent Andrzej Duda. Nowe przepisy wejdą w życie 14 dni od dnia ogłoszenia ich w Dzienniku Ustaw.

– "Po ustawach, które złożyły się na tarczę antykryzysową, ustawa dot. Polityki Nowej Szansy to kolejny element naszego wsparcia dla biznesu w dobie osłabienia naszej gospodarki przez pandemię koronawirusa. Efekt naszych dotychczasowych działań to ponad 121 mld zł wypłaconych przedsiębiorcom z tarczy antykryzysowej, w tym tarczy finansowej. Ostatnie dane gospodarcze, m.in. dot. produkcji przemysłowej, która nieznacznie wzrosła w stosunku do ubiegłego roku, dają nam podstawy do umiarkowanego optymizmu, jeśli chodzi o wychodzenie polskiej gospodarki z obecnej sytuacji wywołanej pandemią. Z jej skutkami będziemy się jednak borykać jeszcze długo, a osłonie przedsiębiorców w tym czasie służyć będzie m.in. właśnie ustawa dot. Polityki Nowej Szansy" - mówiła wicepremier, minister rozwoju Jadwiga Emilewicz.

– "Przygotowana przez Ministerstwo Rozwoju ustawa przewiduje długofalową pomoc dla przedsiębiorców, którzy przechodzą kryzys. Wsparcie to będzie miało zarówno charakter finansowy, jak i ekspercki (przy realizowaniu planów naprawczych). Rozwiązania te są bardzo istotne, ponieważ wypełniają lukę kulturową i oferują wsparcie publiczne w nabywaniu przez przedsiębiorców umiejętności radzenia sobie w sytuacji biznesowej porażki. Co warto odnotować, przygotowane przez nas rozwiązania zostały w konsensusie przyjęte w parlamencie, co podkreśla potrzebę prowadzenia działań obliczonych na przedsiębiorców" – zauważył Krzysztof Mazur, wiceminister rozwoju.

Adresatem rozwiązań przewidzianych w ustawie będą przedsiębiorcy w trudnościach, którzy są w trakcie postępowania upadłościowego lub stanęli wobec groźby likwidacji. Pomoc przeznaczona może być wyłącznie na działania restrukturyzacyjne lub wsparcie płynności finansowej, w związku z realizowaną restrukturyzacją. Wsparcie obejmie zarówno MŚP, jak i duże przedsiębiorstwa. Obowiązki przedsiębiorców, ubiegających się o pomoc, jak również wniosek o wsparcie, są maksymalnie uproszczone. Pomoc będzie udzielana na ratowanie, tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne i restrukturyzację. Co do zasady będą to pożyczki.

– "Polityka Nowej Szansy i przyjęta w jej ramach ustawa o pomocy publicznej stanowi odpowiedź na występujące na rynku ograniczenia związane z finansowaniem przedsiębiorstw będących w kryzysie, w tym również spowodowanych przez epidemię Covid-19, mających jednak potencjał do dalszego rozwoju. Środki pochodzące z tej ustawy można jednocześnie łączyć ze wsparciem przewidzianym w ramach Tarczy Antykryzysowej. Jako Agencja Rozwoju Przemysłu jesteśmy gotowi do podjęcia się nowego wyzwania. Dzięki wieloletniemu doświadczeniu we współpracy z biznesem, w tym również z przedsiębiorcami znajdującymi się w trudnej sytuacji, posiadamy niezbędny know-how w obszarze restrukturyzacji, którym będziemy w stanie się podzielić z beneficjentami programu" – precyzuje Paweł Kolczyński, wiceprezes Agencji Rozwoju Przemysłu.

W jakiej formie będzie udzielana pomoc?

Krótkookresowe pożyczki (pomoc na ratowanie)

Wysokość pożyczki będzie każdorazowo uzależniona od indywidualnej sytuacji przedsiębiorcy.
Pożyczki w ramach pomocy na ratowanie będą udzielane na 6 miesięcy. Jeżeli okres lub wysokość tej pomocy okaże się niewystarczająca, przedsiębiorca z sektora MŚP będzie mógł wystąpić o dodatkową pożyczkę z puli tymczasowego wsparcia restrukturyzacyjnego i przedłużyć tym samym okres spłaty do 18 miesięcy.
Natomiast duży przedsiębiorca może również ubiegać się o dodatkową pomoc lub wydłużenie terminu spłaty pożyczki w ramach pomocy na restrukturyzację.
Celem tej formy pomocy jest zapewnienie przedsiębiorcy płynności na czas potrzebny do opracowania planu restrukturyzacji lub przeprowadzenia sprawnej likwidacji. Jeśli sytuacja przedsiębiorcy poprawi się na tyle, że będzie mógł kontynuować swoją działalność, zamiast się restrukturyzować albo likwidować, będzie zobowiązany jedynie do złożenia stosownego oświadczenia i zwrotu pożyczki.

Tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne przyznawane na okres do 18 miesięcy

Podobnie jak przy pożyczkach na ratowanie – wysokość pomocy będzie uzależniona każdorazowo od indywidualnej sytuacji przedsiębiorcy. Wsparcie będzie mogło być udzielane jako kontynuacja pomocy na ratowanie – wtedy przybierze formę dodatkowej pożyczki, lub samodzielnego instrumentu. Tymczasowe wsparcie obejmie przedsiębiorców, którzy są w stanie samodzielnie przeprowadzić restrukturyzację, ale potrzebują wsparcia płynności finansowej po to, aby cały proces przebiegł skutecznie.
Z tej formy pomocy mogą skorzystać mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa tylko w ramach zatwierdzonego przez KE programu pomocowego

Pomoc na restrukturyzację

Pomoc na restrukturyzację jest przeznaczona dla przedsiębiorców, którzy samodzielnie nie udźwignęliby restrukturyzacji, ale opracowali jej plan – którego koszty mogą być finansowane jako element pomocy na ratowanie lub jako tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne.
Logika proponowanego w ustawie wsparcia przedstawia się następująco. Przedsiębiorca, w chwili stwierdzenia trudności z zachowaniem płynności finansowej, będzie mógł ubiegać się o krótkoterminową pożyczkę w ramach pomocy na ratowanie. Jeżeli jednak taka sytuacja okaże się poważniejsza i udzielona pożyczka niewystarczająca – przedsiębiorca będzie mógł wystąpić dodatkowo o pożyczkę. Udzielana ona będzie jako tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne, jeżeli jest przedsiębiorcą z sektora MŚP. A następnie – gdyby znów ta pomoc była niewystarczająca – o pomoc na restrukturyzację. W odniesieniu do dużych przedsiębiorców ścieżka otrzymywania pomocy będzie wyglądała podobnie, z tym że niedostępna będzie dla nich pomoc udzielana w ramach tymczasowego wsparcia restrukturyzacyjnego. Duży przedsiębiorca również będzie mógł ubiegać się o dodatkową pomoc lub wydłużenie terminu spłaty pożyczki w ramach pomocy na restrukturyzację.

Co przewiduje ustawa z dnia 16 lipca 2020 r. o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców?

Ustawa określa warunki, tryb i formy udzielania pomocy publicznej przedsiębiorcom na ich ratowanie, tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne oraz restrukturyzację, zwanej dalej „pomocą”. System pomocy dla przedsiębiorców w trudnej sytuacji ekonomicznej określony został w programie rządowym – Polityka Nowej Szansy, przyjętym uchwałą Rady Ministrów z dnia 22 lipca 2014 r., i ma przeciwdziałać przedwczesnej likwidacji przedsiębiorstw. Ustawa zapewnia wdrożenie programu pomocowego, zaakceptowanego przez Komisję Europejską, przewidzianego jako jeden z instrumentów programu Polityka Nowej Szansy.

Ustawa wskazuje, iż pomoc na zasadach określonych w ustawie może być udzielona przedsiębiorcom znajdującym się w trudnej sytuacji ekonomicznej. Zgodnie z ustawą, pomoc na ratowanie i restrukturyzację może być udzielona przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 141 ust. 1 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne, spełniającemu warunki określone w art. 141 ust. 2 tej ustawy lub niewypłacalnemu w rozumieniu ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe. Z kolei pomoc na tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne może być udzielona mikro-, małemu i średniemu przedsiębiorcy, spełniającemu ww. warunki.

Zgodnie z ustawą, pomoc może być udzielana, jeżeli zapobiega i prowadzi do ograniczenia trudności społecznych lub przezwyciężenia niedoskonałości rynku, w przypadku gdy bez jej udzielenia cel ten nie zostałby osiągnięty lub zostałby osiągnięty w mniejszym zakresie. Przez trudności społeczne lub niedoskonałości rynku rozumie się również ryzyko opuszczenia rynku przez przedsiębiorcę znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej w wyniku trudności związanych z zaistnieniem epidemii COVID-19.

Ustawa określa warunki, jakie będą musieli spełnić przedsiębiorcy, aby móc się ubiegać się o pomoc publiczną na ratowanie i restrukturyzację w formie wsparcia finansowego i pomoc publiczną na restrukturyzację w formie ulg w wykonaniu administracyjnej kary pieniężnej, oraz zasady, według których będzie udzielana pomoc publiczna na ratowanie i restrukturyzację. Pomocy publicznej w formie wsparcia finansowego będzie udzielał minister właściwy do spraw gospodarki albo, w jego imieniu (w następstwie powierzenia), Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. Natomiast pomocy publicznej w formie ulg w wykonaniu administracyjnej kary pieniężnej będzie udzielał organ, który nałożył karę.

Pomoc będzie udzielana ze środków budżetu państwa na pisemny wniosek przedsiębiorcy znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej. Pomoc w postaci wsparcia finansowego będzie udzielana w formie pożyczki. Dodatkowo, pomoc na restrukturyzację będzie mogła mieć formę: objęcia akcji lub udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym albo udziału w podwyższeniu kapitału zakładowego przez podwyższenie wartości nominalnej dotychczasowych udziałów lub akcji, objęcia obligacji, zmiany terminów spłaty pożyczki wobec podmiotu udzielającego pomocy na restrukturyzację, konwersji pożyczki, udzielonej jako pomoc na ratowanie lub jako tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne, na udziały lub akcje przedsiębiorcy.

Pomoc na ratowanie może być udzielona przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej, w celu umożliwienia mu wykonywania działalności gospodarczej przez okres niezbędny do opracowania planu restrukturyzacji lub likwidacji działalności gospodarczej. Ponadto, pomoc na ratowanie będzie mogła być udzielona mikro-, małemu i średniemu przedsiębiorcy, spełniającemu przesłanki określone w art. 141 ust. 1 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne, który nie znajduje się w trudnej sytuacji ekonomicznej, jednak z powodu zaistnienia wyjątkowych i nieprzewidzianych okoliczności wymaga pilnego wsparcia płynności finansowej.

Pomoc w formie tymczasowego wsparcia restrukturyzacyjnego będzie mogła być udzielona mikro-, małemu i średniemu przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej, w celu umożliwienia mu wykonywania działalności gospodarczej przez czas niezbędny do wdrożenia działań restrukturyzacyjnych, mających na celu przywrócenie długookresowej zdolności do konkurowania na rynku. Analogicznie jak w przypadku pomocy na ratowanie, tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne może być również udzielone mikro-, małemu i średniemu przedsiębiorcy, spełniającemu przesłanki określone w art. 141 ust. 1 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne, który nie znajduje się w trudnej sytuacji ekonomicznej, jednak z powodu zaistnienia wyjątkowych i nieprzewidzianych okoliczności wymaga pilnego wsparcia płynności finansowej. Ponadto, tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne może być udzielone, jeżeli zapobiega trudnościom społecznym lub prowadzi do przezwyciężenia niedoskonałości rynku.

Pomoc na restrukturyzację będzie mogła być udzielona przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej, w celu realizacji planu restrukturyzacji, który umożliwi przywrócenie temu przedsiębiorcy długookresowej zdolności do konkurowania na rynku. Przyznanie pomocy na restrukturyzację uwarunkowane jest wdrożeniem planu restrukturyzacji załączanego do wniosku o pomoc. Pomoc na restrukturyzację nie może być udzielona, jeżeli środki restrukturyzacyjne określone w planie restrukturyzacji ograniczają się wyłącznie do restrukturyzacji zobowiązań lub przewidują nowe inwestycje, z wyjątkiem inwestycji niezbędnych do przywrócenia przedsiębiorcy długookresowej zdolności do konkurowania na rynku. Przed udzieleniem pomocy na restrukturyzację, minister właściwy do spraw gospodarki albo Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. oceni zasadność jej udzielenia.

W związku z przyjęciem ustawy, w ustawie z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne uchylono dotychczasową regulację art. 139a, dotyczącą udzielania przedsiębiorcom pomocy publicznej na restrukturyzację.

Ustawa stanowi, iż do dnia 31 grudnia 2021 r. realizacja zadań wynikających z ustawy w zakresie udzielania pomocy przedsiębiorcom znajdującym się w trudnej sytuacji ekonomicznej, w przypadku powstania ryzyka opuszczenia rynku przez przedsiębiorcę znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej w wyniku trudności związanych z zaistnieniem epidemii COVID-19, może być dofinansowana ze środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19.

Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Polityka Nowej Szansy

Polityka Nowej Szansy, której częścią jest nowa ustawa, oferuje przedsiębiorcom w kryzysie wsparcie precyzyjnie dostosowane do sytuacji, w której znajduje się przedsiębiorca.
Obejmują one:

prewencję niewypłacalności, polegającą na promowaniu strategicznego podejścia do zarządzania firmą, z wykorzystaniem różnego rodzaju instrumentów wczesnego ostrzegania przed mogącymi nastąpić sytuacjami kryzysowymi w przedsiębiorstwie,
stworzenie podstaw prawnych dla wsparcia finansowego przeznaczonego na ratowanie lub restrukturyzację mającego potencjał rozwojowy przedsiębiorstwa znajdującego się w sytuacji kryzysowej,
stworzenie rozwiązań prawnych umożliwiających szybką i mało kosztowną procedurę upadłościową przedsiębiorstwa, które nie ma realnych szans na efektywną restrukturyzację,
wsparcie doradcze, informacyjne, psychologiczne dla przedsiębiorców planujących ponowne podjęcie działalności gospodarczej w oparciu o nabyte doświadczenia (doznaną porażkę).