Rodzaje odpowiedzialności w zależności od stosunku łączącego personel medyczny z pacjentem umowa o pracę a kontrakt, umowa zlecenia
W doktrynie i orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, iż dla powstania odpowiedzialności cywilnej muszą być spełnione kumulatywnie następujące przesłanki: zdarzenie wyrządzające szkodę, za które prawo czyni dłużnika odpowiedzialnym (niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania albo czyn niedozwolony), szkoda mająca charakter majątkowy (na osobie lub na mieniu) lub niemajątkowy (doznana krzywda), związek przyczynowy pomiędzy tym zdarzeniem a szkodą. Ciężar udowodnienia danego faktu, zgodnie z ogólnymi zasadami, spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Pacjent, który występuje z powództwem odszkodowawczym, musi udowodnić podstawy swojego roszczenia, w tym także winę lekarza. Na lekarzu nie ciąży domniemanie winy, zobowiązuje się on bowiem do dołożenia należytej staranności w leczeniu pacjenta, której brak musi tenże udowodnić, z wyjątkiem rzadkich przypadków, gdzie można przyjąć zobowiązanie rezultatu.
Odpowiedzialność (jeśli zostanie udowodniona wina) ponoszona przez personel medyczny zależy od charakteru stosunku, jaki łączy personel medyczny z pacjentem.
Najczęściej spotykaną formą prawną na podstawie której personel medyczny wykonuje swoje zadania jest umowa o pracę. Lekarz czy inny personel medyczny zatrudniony na podstawie umowy o pracę nie poniesie odpowiedzialności cywilnej. Pracownik nie zawiera bowiem bezpośredniej umowy z pacjentem, nie łączy go z pacjentem stosunek prawny. Podmiot leczniczy, który zawiera z pacjentem umowę, ponosi odpowiedzialność kontraktową za szkodę powstałą u pacjenta wynikającą z nieprawidłowego leczenia lub zaniechania odpowiedniego leczenia przez zatrudniony personal medyczny. Odpowiedzialność deliktowa związana z popełnieniem przez pracownika czynu niedozwolonego, który przyczynił się do powstania szkody u pacjenta będzie wyłączona, a to z uwagi na brzmienie art. 120 KP. Nadmienić należy, iż pracodawcy przysługuje roszczenie regresowe w stosunku do pracownika, który swoim działaniem czy zaniechaniem przyczynił się do powstania szkody po stronie pacjenta.
Poza umową o pracę, personel medyczny wykonuje pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, takich jak umowy zlecenia czy też kontraktów cywilnoprawnych. Wykonywanie pracy na podstawie tych umów cechuje się m.in. brakiem podporządkowania przy wykonywaniu prac objętych zleceniem. Osoba wykonująca zawód na podstawie kontraktu czy też umowy zlecenia będzie ponosić solidarną odpowiedzialność z podmiotem leczniczym, jako udzielającym zamówienia. Jeżeli szkoda powstała w stosunku do pacjenta leczącego się prywatnie, pracownik może ponieść tylko odpowiedzialność deliktową. Odpowiedzialność kontraktową poniesie podmiot leczniczy zatrudniający pracownika medycznego, który przyczynił się do powstania szkody w związku z przeprowadzeniem nieprawidłowego leczenia lub też z zaniechaniem leczenia. Brak odpowiedzialności kontraktowej wynika w tym przypadku z brzmienia art. 474 kc. Lekarz czy pielęgniarka traktowani są jako podwykonawcy takiego zakładu.
Opracowano na podstawie:
Odpowiedzialność prawna pracowników medycznych Przepisy-Przykłady-Orzecznictwo, praca zbiorowa, Agnieszka Fiutak, Tomasz Podleśny, Michał Kozik, Piotr Szczerba, Katarzyna Zblewska – Wrońska, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2013 r. Prawo medyczne, Mirosław Nesterowicz, wydanie IX, Toruń 2010 r.
Marta Kwiatkowska-Pałka
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?