Układ z wierzycielami w postępowaniu układowym - stan prawny aktualny do dnia 30 września 2003 r.
Postępowanie układowe jest typem postępowania sądowego, które ma na celu doprowadzenie do zawarcia pomiędzy dłużnikiem i jego wierzycielami układu umożliwiającego wykonanie zobowiązań. Efektem powyższych działań jest zapobieżenie upadłości dłużnika.
W jaki sposób dochodzi do przyjęcia układu?
W przedmiocie układu musi odbyć się głosowanie przeprowadzone na zgromadzeniu wierzycieli. Układ natomiast zostaje przyjęty, gdy wypowie się za nim większość głosujących wierzycieli, mających łącznie nie mniej, niż dwie trzecie części ogólnej sumy wierzytelności, które uprawniają do uczestniczenia w zgromadzeniu.
Powyższa zasada doznaje pewnych modyfikacji w przypadku, gdy dłużnik chce uzyskać zmniejszenie długu ponad czterdzieści procent. W takiej sytuacji większość wierzycieli głosujących za układem powinna mieć łącznie nie mniej, niż cztery piąte części ogólnej sumy wierzytelności, które uprawniają do uczestniczenia w zgromadzeniu.
Czy w głosowaniu mogą uczestniczyć wszyscy bez wyjątku?
Ustawodawca wyłączył od głosowania nad układem:
- małżonka dłużnika,
- krewnych dłużnika w linii prostej,
- powinowatych dłużnika w linii prostej,
- krewnych dłużnika w linii bocznej do drugiego stopnia włącznie,
- powinowatych dłużnika w linii bocznej do drugiego stopnia włącznie,
- przysposabiającego dłużnika,
- przysposobionego przez dłużnika,
- a gdy dłużnikiem jest spółka wspólnik będący wierzycielem,
- wierzyciele, jeżeli uczestniczą w zgromadzeniu z tytułu wierzytelności, nabytych od wyżej wskazanych osób po dniu, w którym dłużnik wniósł do sądu podanie o otwarcie postępowania układowego.
Może zaistnieć sytuacja, w której układ nie dojdzie do skutku z powodu braku jednej lub obu wymaganych większości, wtedy sędzia - komisarz na wniosek dłużnika może stosownie do okoliczności odroczyć zgromadzenie najdalej na dwa tygodnie. O następnym terminie zgromadzenia sędzia ogłosi na zgromadzeniu. W takim przypadku oddany poprzednio głos wierzyciela, który nie stawił się na zgromadzeniu, zachowuje moc przy obliczaniu wyników głosowania, a uchwała wierzycieli, zapadła w nowym terminie, jest ostateczna.
Jak toczy się postępowanie układu po zawarciu układu?
W sytuacji, gdy układ został już zawarty, wierzyciele mogą jeszcze ewentualnie postanowić (taką samą większością, jaką układ przyjęli), czy należy wyznaczyć kuratora. Celem działalności takiego kuratora celem byłby nadzór nad wykonaniem układu. Wierzyciele powinni także wskazać osoby, spośród których kurator ma być wyznaczony.
Kolejnym krokiem jest wciągnięcie do protokołu osnowy układu, w którym należy wymienić wierzycieli, głosujących ustnie bądź na piśmie za układem i przeciwko układowi. Następnie protokół powinien zostać podpisany przez sędziego – komisarza i protokolanta.
Już na tym samym zgromadzeniu, na którym przyjęto układ sędzia - komisarz zawiadamia wierzycieli i dłużnika o terminie, w którym sąd rozpozna układ. Rozpoznanie układu natomiast odbywa się na rozprawie, po przeprowadzeniu której sąd zatwierdza bądź odmawia zatwierdzenia układu.
Czy i kiedy omowa zatwierdzenia układu jest obligatoryjna?
Ustawodawca wskazuje, iż sąd odmawia zatwierdzenia układu:
- jeżeli układ był niedopuszczalny w myśl przepisów prawa układowego,
- jeżeli zwołanie zgromadzenia wierzycieli lub głosowanie odbyło się wbrew przepisom prawa układowego, o ile uchybienia mogły mieć istotny wpływ na wynik głosowania,
- jeżeli układ sprzeciwia się dobrym obyczajom lub porządkowi publicznemu,
- jeżeli zatwierdzeniu układu dotyczącego przedsiębiorstwa państwowego sprzeciwi się organ założycielski lub organ reprezentujący Skarb Państwa.
Ustawodawca przewidział także przyczyny, które mogą, ale nie muszą być przyczynami odmowy zatwierdzenia układu:
- jeżeli warunki układu są zbyt krzywdzące dla wierzycieli, którzy głosowali przeciwko układowi,
- jeżeli dłużnik po otwarciu postępowania układowego dopuścił się w zarządzaniu lub rozrządzaniu swoim majątkiem czynów, wyrządzających wierzycielom szkodę.
Jakie skutki wywołuje przyjęty układ?
Po pierwsze należy zaznaczyć, iż układ obowiązuje wszystkich wierzycieli, nie wyłączając tych, których wierzytelności podlegały wciągnięciu na listę, lecz nie były wciągnięte. Innym ważnym skutkiem jest to, iż wyciąg z listy wierzytelności łącznie z wypisem prawomocnego postanowienia, zatwierdzającego układ, jest tytułem egzekucyjnym przeciwko dłużnikowi. Jest również tytułem egzekucyjnym przeciwko temu, kto dał zabezpieczenie wykonania układu, jeżeli złożony został w sądzie dokument, stwierdzający danie zabezpieczenia. Nie dotyczy to wierzytelności, zaprzeczonych przez dłużnika.
Bardzo ważny skutek to to, że po uprawomocnieniu się postanowienia, zatwierdzającego układ, dłużnik odzyskuje całkowitą możność zarządzania i rozrządzania swoim majątkiem, o ile układ nie przewiduje ograniczeń do czasu wykonania przyjętych przez dłużnika zobowiązań.
Czy wyznaczenie kuratora jest w postępowaniu układowym obowiązkowe?
Kuratora wyznacza sąd. Czyni to w celu sprawowania nadzoru nad wykonaniem układu, jednak tylko wtedy, gdy w tej mierze zapadła uchwała zgromadzenia wierzycieli. Kuratorem może być dotychczasowy nadzorca sądowy. Zadaniem kuratora jest czuwanie nad sumiennym wypełnieniem układu przez dłużnika (służy mu prawo kontroli przedsiębiorstwa dłużnika oraz dostęp do korespondencji i ksiąg przedsiębiorstwa).
Pamiętaj, że:
- Jeżeli układ nie dojdzie do skutku, sąd umorzy postępowanie,
- Na postanowienie sądu drugiej instancji zatwierdzające układ i odmawiające jego zatwierdzenia służy kasacja,
- Wierzycieli, których dłużnik rozmyślnie nie ujawnił i którzy w postępowaniu nie uczestniczyli, zatwierdzony układ nie obowiązuje,
- Egzekucje co do wierzytelności, objętych postępowaniem układowym, wszczęte przeciwko dłużnikowi przed otwarciem tego postępowania, ulegają umorzeniu,
- Wpisy o otwarciu postępowania układowego, po prawomocnym zatwierdzeniu układu lub umorzeniu postępowania, będą wykreślone na podstawie postanowienia, zatwierdzającego układ lub umarzającego postępowanie,
- Kurator może zostać usunięty przez sąd z powodu nienależytego wykonywania obowiązków, wtedy sąd powinien wyznaczyć innego kuratora.
- Stan prawny aktualny do dnia 30 września 2003 r. w związku z utratą mocy obowiązującej rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 2003 r. Prawo upadłościowe (Dz.U. 1991 r. Nr 118, poz. 512 ze zm.).
Podstawa prawna:
- Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. Prawo o postępowaniu układowem (Dz. U. 1934 r., Nr 93, poz. 836 ze zmianami).
Michał Włodarczyk
Radca Prawny
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?